डिप्लोमा इन इंजिनिअरिंग अभ्यासक्रमाची माहिती
डिप्लोमा इन इंजिनिअरिंग (मेकॅनिकल, सिव्हिल, इलेक्ट्रिकल, इलेक्ट्रॉनिक्स)
डिप्लोमा इन इंजिनिअरिंग म्हणजे काय?
डिप्लोमा इन
इंजिनिअरिंग हा अभियांत्रिकी क्षेत्राशी संबंधित पदवीपूर्व अभ्यासक्रम आहे. १० वी
किंवा १२ वी नंतर अभियांत्रिकीच्या विविध शाखांमध्ये डिप्लोमा मिळवण्यासाठी
विद्यार्थ्यांना हा कोर्स उपयुक्त ठरतो. यामुळे विद्यार्थ्यांना तांत्रिक कौशल्य, औद्योगिक ज्ञान, आणि प्रत्यक्ष कार्यानुभव मिळतो.
डिप्लोमा इन इंजिनिअरिंग अभ्यासक्रमाची माहिती:
कालावधी:
- ३ वर्षे: १० वी नंतर.
- २ वर्षे: ITI किंवा १२ वी (तांत्रिक शाखा)
नंतर (लेट्रल एंट्री).
प्रमुख शाखा:
- मेकॅनिकल इंजिनिअरिंग (Mechanical Engineering):
- औद्योगिक उपकरणे, मशीन्स, व उत्पादन प्रक्रियेचे
डिझाइन व विकास.
- सिव्हिल इंजिनिअरिंग (Civil Engineering):
- रस्ते, पूल, इमारती, आणि जल व्यवस्थापनाशी
संबंधित बांधकाम क्षेत्र.
- इलेक्ट्रिकल इंजिनिअरिंग (Electrical Engineering):
- विद्युत उपकरणे, वीज वितरण, व विद्युत यंत्रणेचे डिझाइन
व देखभाल.
- इलेक्ट्रॉनिक्स इंजिनिअरिंग (Electronics Engineering):
- डिजिटल उपकरणे, मायक्रोप्रोसेसर, व इलेक्ट्रॉनिक सर्किटचे
डिझाइन.
डिप्लोमा अभ्यासक्रमाची पात्रता:
शैक्षणिक पात्रता:
- १० वी उत्तीर्ण: ३ वर्षांचा अभ्यासक्रम.
- १२ वी (तांत्रिक शाखा) किंवा ITI उत्तीर्ण: २ वर्षांचा अभ्यासक्रम
(लेट्रल एंट्री).
प्रवेश प्रक्रिया:
- सरळ प्रवेश: १० वीच्या गुणांच्या आधारे.
- प्रवेश परीक्षा: काही राज्यांमध्ये (उदा., महाराष्ट्रातील DTE CAP).
अभ्यासक्रमातील विषय (Branch Wise):
1. मेकॅनिकल इंजिनिअरिंग:
- मशीन्सचे डिझाइन व ऑपरेशन.
- औद्योगिक उत्पादन व देखभाल.
- औद्योगिक ड्राफ्टिंग व
ऑटो-कॅड.
2. सिव्हिल इंजिनिअरिंग:
- बांधकाम साहित्य व त्याचा
वापर.
- संरचना डिझाइन व प्लॅनिंग.
- सिमेंट, रस्ते, व जल व्यवस्थापन.
3. इलेक्ट्रिकल इंजिनिअरिंग:
- इलेक्ट्रिकल सर्किट्स व
ट्रान्सफॉर्मर्स.
- वीज वितरण प्रणाली.
- सौर व नवीकरणीय ऊर्जा स्रोत.
4. इलेक्ट्रॉनिक्स इंजिनिअरिंग:
- डिजिटल सर्किट्स व इलेक्ट्रॉनिक
डिव्हायसेस.
- कम्युनिकेशन सिस्टीम्स.
- इंटिग्रेटेड सर्किट्स व
प्रोग्रामेबल डिव्हायसेस.
डिप्लोमा इन इंजिनिअरिंगमधील करिअर संधी:
प्रमुख क्षेत्रे:
- औद्योगिक क्षेत्र:
- उत्पादन उद्योग, यंत्रसामग्री व उपकरणे
निर्मिती.
- बांधकाम व पायाभूत सुविधा:
- इमारती, पूल, व रस्त्यांचे बांधकाम
प्रकल्प.
- ऊर्जा क्षेत्र:
- वीज वितरण, सौर ऊर्जा प्रकल्प, व विद्युत उपकरणे.
- इलेक्ट्रॉनिक्स व दूरसंचार:
- डिजिटल उपकरणे व
कंम्युनिकेशन सिस्टीम्स.
प्रमुख भूमिका:
- ज्युनियर इंजिनिअर (Junior Engineer):
- तांत्रिक सहाय्य व प्रकल्प
व्यवस्थापन.
- तांत्रिक सहाय्यक (Technical Assistant):
- उत्पादन व देखभाल.
- ड्राफ्ट्समन (Draftsman):
- बांधकाम व डिझाइन योजनांची
तयारी.
- फील्ड सुपरवायझर:
- प्रकल्पांवर देखरेख.
उच्च शिक्षणाच्या संधी:
- बी.ई. किंवा बी.टेक (B.E./B.Tech):
- डिप्लोमा पूर्ण झाल्यानंतर
थेट दुसऱ्या वर्षात प्रवेश.
- एम.ई. किंवा एम.टेक (M.E./M.Tech):
- बी.टेक नंतर पदव्युत्तर
अभ्यासक्रम.
- तांत्रिक कौशल्ये
वाढवण्यासाठी सर्टिफिकेट कोर्सेस:
- CAD/CAM, CNC मशीन्स, आणि PLC प्रोग्रामिंग.
प्रमुख महाविद्यालये व संस्था:
- सरदार पटेल पॉलिटेक्निक, मुंबई.
- विज्ञान तंत्रज्ञान मंडळ, पुणे.
- वळसन पॉलिटेक्निक, नागपूर.
- राष्ट्रीय पॉलिटेक्निक
महाविद्यालये (Government Polytechnic Colleges).
डिप्लोमा इन इंजिनिअरिंग का निवडावे?
- लवकर करिअरची सुरुवात: १० वी नंतर थेट तांत्रिक
क्षेत्रात प्रवेश.
- तांत्रिक कौशल्ये मिळवा: उद्योगासाठी लागणारे
व्यावहारिक ज्ञान.
- आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर: पदवीच्या तुलनेत कमी खर्चात
तांत्रिक शिक्षण.
- करिअरमध्ये वेगवान प्रगती: विविध तांत्रिक व औद्योगिक
क्षेत्रांत चांगल्या संधी.
डिप्लोमा इन इंजिनिअरिंग हे व्यावसायिक अभ्यासक्रम आहे ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना तांत्रिक ज्ञान व कौशल्ये प्राप्त होतात. ज्यांना मेकॅनिकल, सिव्हिल, इलेक्ट्रिकल, किंवा इलेक्ट्रॉनिक्स क्षेत्रांत करिअर करायचे आहे, त्यांच्यासाठी हा कोर्स उत्तम पर्याय आहे.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा